Do tych pagórków leśnych, do tych łąk zielonych

Litwa była kolejnym celem wycieczki zorganizowanej przez Urząd Gminy w Borzęcinie we współpracy z krakowskim biurem podróży ABDAR.  Przez cztery dni wspólnego podróżowania jej uczestnicy poznali najciekawsze miejsca okolic Kętrzyna oraz uroki Wilna i Trok. „Litewska przygoda” rozpoczęła się zwiedzaniem Wilczego Szańca w Gierłoży i Sanktuarium Maryjnego w Świętej Lipce po stronie polskiej. W drugim dniu, po noclegu w hotelu Agros w Kętrzynie i przejeździe do Wilna uczestnicy wycieczki zwiedzili Cmentarz na Rossie, Kościół Piotra i Pawła, a Ostrą Bramą wraz z Cudownym Obrazem Matki Boskiej Ostrobramskiej rozpoczęli zwiedzanie wileńskiej starówki. Po dniu pełnym wrażeń uczestnicy wyprawy udali się do  pięknie położonego w centrum Wilna hotelu Karolina, gdzie po obiadokolacji, do której przygrywała wileńska kapela udali się na zasłużony nocleg. Trzeci dzień poznawania uroków Wilna rozpoczął się wizytą w wieży telewizyjnej, w której z wysokości 18 piętra podziwiano panoramę miasta. Po zwiedzeniu Katedry Wileńskiej i Dzielnicy Uniwersyteckiej grupa wycieczkowa z Borzęcina przejechała do Trok. W Trokach zwiedzano Zamek na Wodzie Wielkiego Księcia Witolda. Zwiedzanie Trok zakończył wieczorny rejs po pięknym jeziorze Galve wraz z konsumpcją kibinów z rosołem. Rejs był ostatnim punktem programu kolejnej, udanie zorganizowanej przez Urząd Gminy w Borzęcinie wycieczki, po którym przyszedł czas na kilkunastogodzinną drogę powrotną do Borzęcina.

Galeria zdjęć z wycieczki >>

Wilczy Szaniec – w latach 1941–1944 kwatera główna Hitlera i Naczelnego Dowództwa Sił Zbrojnych, położona na wschód od wsi Gierłoż  w woj. warmińsko-mazurskim. Hitler przebywał tam od 24 czerwca 1941 do 20 listopada 1944. W sumie około 800 dni po odliczeniu wyjazdów. 20 lipca 1944 Claus von Stauffenberg i Werner von Haeften dokonali tam nieudanego zamachu na życie Hitlera.

Święta Lipka – to sławne sanktuarium Maryjne już od średniowiecza przyciągające rzesze pielgrzymów nie tylko z Warmii i Prus, ale także z najdalszych zakątków Polski. Sanktuarium Maryjne powstało na miejscu znajdującej się tu za dawnych czasów lipy od której pochodzi nazwa miejscowości. Legenda mówi o skazanym z kętrzyńskiego zamku, któremu przed egzekucją objawiła się Matka Boska każąc mu wyrzeźbić swą figurkę. Następnego dnia znaleziono przy skazańcu figurkę Marki Boskiej. Sędziowie uznali to za znak i ułaskawili więźnia. Ten umieścił figurkę na przydrożnej lipie, która w niedługim czasie zasłynęła licznymi cudami. W późniejszym czasie postanowiono wybudować w tym miejscu kaplicę, a później sanktuarium. W efekcie powstał jeden z najwspanialszych na polskich ziemiach barokowych zespołów kościelno – klasztornych. Kościół zdobią niezwykle efektowne freski i polichromie, dekoracje rzeźbiarskie i obrazy. Imponujące są barokowe organy z ruchomymi figurami. Dzięki uprzejmości Kustosza Sanktuarium, mimo późnej pory uczestnicy wycieczki mogli wysłuchać przepięknego koncertu organowego w wykonaniu Siostry Marleny Kuliś ze Zgromadzenia Sióstr Świętej Katarzyny. Z powodu licznych grup pielgrzymów, Święta Lipka często nazywana jest „Częstochową Północy”.

Cmentarz na Rossie – pomnik polskiej historii Wilna. Miejsce ostatniego spoczynku wielu zasłużonych Polaków, gdzie we wspólnym grobowcu leży Matka i Serce Syna. Pięknie położony na stromych wzgórzach z labiryntem tarasów, grobów i zieleni. Piękny zarówno tam gdzie groby zostały odrestaurowane, jak i tam gdzie upływ czasu dokonał swego dzieła.

Kościół Piotra i Pawła na Antokolu – jeden z najciekawszych i najcenniejszych kościołów w Wilnie, urzekający bogactwem dekoracji wnętrza, przede wszystkim sztukaterii, nie mającym, poza kilkoma kościołami we Włoszech odpowiednika w całej Europie. Na przytłaczającą swym rozmachem skalą oraz bogactwem detali i motywów, wspaniałą barokową dekorację sztukatorską wnętrza świątyni, składa się około 2 tysiące figur oraz kompozycje ornamentalne. Najbogatszy wystrój sztukatorski otrzymały sklepienia: nawy głównej, transeptu, kopuły i prezbiterium oraz kaplic bocznych i zakrystii, a także ołtarze boczne. Spośród innych elementów wyposażenia wnętrza na uwagę zasługują rokokowa ambona w kształcie łodzi Piotrowej wykonana z początkiem XIX wieku oraz zwieszający się z kopuły oryginalny ażurowy żyrandol w kształcie łodzi żaglowej, wykonany w 1905 roku z brązu przez mistrzów z łotewskiej Lipawy.

Ostra Brama z Cudownym Obrazem matki Boskiej Ostrobramskiej, Królowej Korony Polskiej – niegdyś zwyczajna brama miejska, obecnie miejsce kultu Matki Boskiej Ostrobramskiej i jedyna istniejąca brama miejska Wilna. Ostra Brama, zwana wcześniej Miednicką, zbudowana została na początku XVI wieku. Na początku XVII wieku na Ostrej Bramie został wystawiony obraz Matki Boskiej. Szczególny kult wizerunku rozpoczął się po najeździe moskiewskim na Wilno w 1655. W 1671 lub 1672, zbudowano przy bramie drewnianą kaplicę. Świątynia spłonęła w 1711, a już w roku następnym odbudowano ją jako murowaną. W okresie zaborów w Bramie Ostrobramskiej (oraz na ulicy pod nią) miały miejsce patriotyczne manifestacje, szczególnie w czasach powstania styczniowego. Kult Matki Boskiej Ostrobramskiej stał się wówczas częścią polskiego ruchu niepodległościowego, wymierzonego przeciw rosyjskiemu zaborcy.  Po stłumieniu powstania styczniowego w 1864, w obawie przed niepożądanymi reakcjami władz rosyjskich, polski napis na frontonie kaplicy: „Matko Miłosierdzia pod Twoją obronę uciekamy się”, zmieniono na łaciński: „MATER MISERICORDIAE, SUB TUUM PRAESIDIUM CONFUGIMUS”. Kult Maryi Ostrobramskiej został spopularyzowany po wydaniu poematu „Pan Tadeusz” Adama Mickiewicza. Podmiot liryczny w inwokacji utworu kieruje słowa do Matki Boskiej Ostrobramskiej, prosząc ją o łaskę powrotu emigrantów do Polski:

„Panno święta, co Jasnej bronisz Częstochowy
I w Ostrej świecisz Bramie! Ty, co gród zamkowy
Nowogródzki ochraniasz z jego wiernym ludem!
Jak mnie dziecko do zdrowia powróciłaś cudem,
Gdy od płaczącej matki pod Twoją opiekę
Ofiarowany, martwą podniosłem powiekę
I zaraz mogłem pieszo do Twych świątyń progu
Iść za wrócone życie podziękować Bogu,
Tak nas powrócisz cudem na Ojczyzny łono.”

Wizerunek Matki Miłosiernej około 1671 został zasłonięty srebrną, złoconą sukienką. Od 1849 charakterystyczną ozdobę obrazu stanowi wielki, odwrócony sierp srebrnego półksiężyca z wygrawerowanym napisem „Dzięki Tobie składam Matko Boska za wysłuchanie próśb moich, a proszę Cię, Matko Miłosierdzia, zachowaj mnie nadal w łasce i opiece Swojej Przenajświętszej W. I. J. 1849 roku” – wotum z 1849. Na całą kompozycję wizerunku Pani Ostrobramskiej składają się dwie korony, nałożone jedna na drugą. Korony są ze złoconego srebra, jedna barokowa dla Królowej Niebios, druga rokokowa dla Królowej Polski. W roku 1927 dokonano renowacji obrazu. 2 lipca 1927 odbyła się koronacja Madonny, której dokonał metropolita warszawski, kardynał Aleksander Kakowski. W uroczystościach uczestniczyli m.in.: Józef Piłsudski i Ignacy Mościcki. Do koronacji użyto nowych, sporządzonych ze złota koron, ufundowanych ze składek społecznych. Insygnia te zaginęły w czasie II wojny światowej. Wspomnienie Matki Boskiej Ostrobramskiej obchodzone jest 16 listopada. Zgodnie z tradycją, wielu wiernych pokonuje schody wiodące do kaplicy na kolanach. Wokół ołtarza znajdują się wota dziękczynne. Wśród nich m.in. tabliczka ofiarowana przez Józefa Piłsudskiego, z napisem „Dzięki Ci Matko za Wilno”. W 1993 Ostrą Bramę nawiedził papież Jan Paweł II.

Widokowa wieża telewizyjna w Wilnie – jej wysokość to 365,5 metra, dzięki czemu obiekt jest najwyższym budynkiem na Litwie. W wieży – na wysokości 160 metrów znajduje się restauracja „Paukščių Takas”, z której można podziwiać panoramę Wilna. Restauracja obraca się wokół osi tak, że można podziwiać zmieniające się widoki, nie ruszając się z miejsca przy stoliku. Wybudowana w latach 1974 – 1980 wieża waży około 30 tysięcy ton. W 1991 roku pod wieżą doszło do walk Litwinów z okupującymi Litwę wojskami Związku Radzieckiego.

Katedra Wileńska– bazylika archikatedralna, obecnie najważniejsza katolicka świątynia na Litwie. Pierwsza, wybudowana z fundacji Władysława Jagiełły w 1399 katedra, spłonęła. W 1419 roku na tym samym miejscu stanęła nowa budowla. W tej odbudowanej świątyni pochowani zostali książę Witold, król Kazimierz Jagiellończyk i jego syn – Święty Kazimierz Jagiellończyk. W 1547 roku w Kaplicy Królewskiej miał miejsce potajemny ślub Zygmunta Augusta i Barbary Radziwiłłówny, później w katedrze pochowanej. W 1610 roku nastąpił katastrofalny pożar, który poważnie zniszczył katedrę. Ponownie odbudowując świątynię, wzniesiono obok wzorowaną na Kaplicy Zygmuntowskiej, kaplicę św. Kazimierza która, pięknie dekorowana, wykonana z czarnego i białego marmuru, ozdobiona posągami Jagiellonów i dwukrotnie większa od wawelskiej, stanowi do dziś ozdobę wileńskiej świątyni. Kolejne zniszczenia katedry przynosiły wojny z Rosjanami i Szwedami. Po kolejnych odbudowach oraz upadku jednej z wież konieczna stała się gruntowna przebudowa świątyni. Wtedy, pod kierownictwem Wawrzyńca Gucewicza, powstała obecna klasycystyczna, monumentalna katedra, ozdobiona sześciokolumnowym portykiem i finezyjnymi figurami św. Kazimierza i św. Stanisława. Jej odbudowa zakończyła się w 1801 roku. We wnętrzu uwagę zwracają dwa rzędy ośmiu czworobocznych filarów, dzielące budowlę na trzy jednakowej wysokości nawy i podtrzymujące krzyżowo – beczkowe sklepienia, oraz obraz Franciszka Smuglewicza „Zamordowanie św. Stanisława przez Bolesława Śmiałego”. Według legendy, bazylika znajduje się w Dolinie Swintoroga, gdzie niegdyś mieścił się pogański gaj, oddawano cześć Perunowi i palono na stosie wrogów Litwy, w szczególności Krzyżaków. Tą wersją posługuje się między innymi Adam Mickiewicz w powieści poetyckiej Konrad Wallenrod.

Dzielnica Uniwersytecka z Uniwersytetem Wileńskim – historia Uniwersytetu Wileńskiego jest niezmiernie bogata i interesująca, studiowali tu m.in. Adam Mickiewicz, Józef Ignacy Kraszewski, Tomasz Zan, Juliusz Słowacki. Nie sposób wymienić wszystkich absolwentów, którzy pod opieką wybitnych uczonych zgłębiali wiedzę, cieszyli się urokami tego miasta, a także angażowali się politycznie, spiskując przeciwko carowi Mikołajowi I. Zespół gmachów uniwersyteckich mieści liczne sale o zabytkowych wnętrzach. Jedną z najciekawszych jest sala Smuglewicza z początku XVII wieku. Nazwę zawdzięcza malarzowi Franciszkowi Smuglewiczowi, który w latach 1802-1804 udekorował salę malowidłami przedstawiającymi Matkę Boską – patronkę jezuitów. Kolejna jest sala Lelewela, pierwotnie mieściła się w niej rokokowa XVIII-wieczna kaplica, jednakże obecnie przechowywane są tu księgozbiory prof. Joachima Lelewela. Następnie sala Biała utrzymana w stylu klasycystycznym. Ozdabia ja portal z płaskorzeźbami przedstawiającymi m.in. Stanisława Augusta Poniatowskiego.

Centralnym punktem kompleksu uniwersyteckiego jest kościół św. Jana Chrzciciela i Jana Ewangelisty, gdzie odbywają się nie tylko msze, ale również uroczystości akademickie, w tym rozdawanie dyplomów ukończenia uczelni. Pierwotnie był to gotycki kościół wybudowany w 1426 roku. Jan Krzysztof Glaubicz – znany wileński architekt, przebudował go w latach 1738 – 1749 w stylu późnego baroku ze wspaniałą fasadą, ozdobioną kartuszami, spływami wolutowymi i fantazyjną sztukaterią, jednakże część tych barokowych dekoracji usunął podczas kolejnej przebudowy Karol Podczaszyński. Kościelną fasadę zdobią tablice z nazwiskami rektorów uczelni. Świątynia nie była czynna w okresie radzieckim, dopiero w 1991 roku została zwrócona wiernym. Obok świątyni wznosi się dzwonnica z końca XVI wieku. Kościelne wnętrze zdobi przepiękny ołtarz w stylu wileńskiego baroku. „Falujący” ołtarz główny świątyni wychodzi poza prezbiterium i składa się z 10 mniejszych ołtarzy z XVIII wieku. Są one bogato zdobione rzeźbami i malowidłami. W kościele znajduję się również kilka przepięknych kaplic m.in. w stylu rokokowym – św. Anny i kaplica Ogińskich udekorowanej freskami „Żydzi na pustyni”. W świątyni znajdują się liczne tablice upamiętniające – Adama Mickiewicza, Władysława Syrokomlę, Tadeusza Kościuszkę, Konstantego Szyrwida i Szymona Dowkonta. Zachowały się tu również przepiękne zabytkowe organy oraz drewniany XVI- wieczny krucyfiks, który podobno należał do Piotra Skargi.

Zamek na Wodzie Wielkiego Księcia Witolda w Trokach – jedyny zamek na wodzie w Europie Wschodniej. Położony jest na największej z trzech wysp jeziora Gawle. Wzniesiony przez wielkiego księcia Witolda na przełomie XIV i XV wieku był dawniej rezydencją wielkich książąt litewskich. Troki były ważnym ośrodkiem Wielkiego Księstwa Litewskiego, a zarazem ulubioną siedzibą Witolda, który przebywał tu znacznie chętniej niż w stołecznym Wilnie. Za czasów następnych Jagiellonów zamek w Trokach przestał być rezydencją wielkich książąt, stał się natomiast rodzajem więzienia politycznego dla osób znamienitych. Zamek przejściowo odzyskał swą rangę za czasów Zygmunta Augusta, który w II połowie XVI wieku urządził tu swą letnią rezydencję. Potem jednak popadał stopniowo w ruinę i został doszczętnie zniszczony podczas wojny z Moskwą w 1655 roku, nigdy nie odzyskawszy dawnego znaczenia. Imponujące ruiny zamku na wyspie przez następne 300 lat stanowiły historyczną, a następnie turystyczną ciekawostkę.

W latach 1951-1961 podjęte zostały prace rekonstrukcyjne, które trwały do początku lat 90 – tych. Zamek trocki jest dziś znowu potężną budowlą zajmującą niemal całą powierzchnię wyspy i składa się z dwu części: zamku górnego, zwanego głównym i oddzielonego od niego fosą zamku dolnego, zwanego przedzamczem. Budowlę otaczają kamienne mury obwodowe, stromo opadające ku brzegom jeziora i fosie oddzielającej zamek górny od dolnego. Zamek po odbudowie reprezentuje styl gotycki – nawiązanie do stanu z XV wieku i obecnie mieści się w nim Muzeum Historyczne.

Jezioro Galve – Jezioro Galve jest jednym z najpopularniejszych słodkowodnych zbiorników wodnych na Litwie. W położonych nad jego brzegiem Trokach mieści się klub wioślarski, oraz żaglowy. Poza tym są też wypożyczalnie sprzętu pływającego – od łódek i jachtów, po kajaki i rowery wodne. Jedną z wyjątkowych atrakcji turystycznych jeziora Galve są podwodne rzeźby przedstawiające pogańskie bóstwa. Umieszczone zostały na dnie zaledwie kilka lat temu i stanowią niebywałą gratkę dla płetwonurków. Nad północnym brzegiem jeziora Galve znajduje się pałac hrabiego Tyszkiewicza, który w okresie międzywojennym był fundatorem wielu budynków użyteczności publicznej – od kościoła po stację kolejową. W czasach okupacji radzieckiej (1941 – 1991) mieścił się w budynku pałacu ośrodek wypoczynkowy dla oficerów KGB.

—
oprac. Janusz Kwaśniak

Podobne artykuły
„%RELATEDPOSTS%”