TRANSPLANTACJA – masz dar uzdrawiania

W  Polsce trwa kampania „Drugie Życie” przedmiotem, której jest promocja transplantacji narządów. Kampania ta pełni funkcję informacyjną i edukacyjną w przestrzeni zagadnień medycznych, prawnych i etycznych.
Należy zadać sobie pytanie czym jest transplantacja? Transplantacja, inaczej jest to przeszczepianie narządów, które stosuje się w celu ratowania życia ludzkiego. Metoda ta polega na wszczepianiu chorej osobie narządu bądź tkanki pochodzącej od innego człowieka.

Obecnie w naszym kraju na taki zabieg czeka 2 328 osób (dane z listopada 2012 r.) i liczba ta stale rośnie. Rzeczpospolita Polska to kraj w, którym co 5 dni umiera osoba oczekująca na przeszczep. Tylko na nową nerkę czeka 1 603 osób. Musimy to zmienić.

Musimy to zmienić. Sprawa jest prosta, jeśli podpiszesz OŚWIADCZENIE WOLI,  być może uratujesz NIE JEDNO ludzkie ŻYCIE. Aby zostać dawcą trzeba spełnić pewne wymagania. Osoba, która chce ofiarować organ nie może chorować na miażdżycę lub cukrzycę. Wykluczona jest obecność HIV, HCV (WZW C) i nowotworu złośliwego. Darczyńcą organów może być osoba zmarła, która nie ma żadnych przeciwwskazań medycznych, jeśli przed śmiercią nie wyraziła sprzeciwu na pobranie organów. Tę opinię musi potwierdzić rodzina, jeśli ją znają, ponieważ oświadczenie woli nie ma żadnej mocy prawnej, ma tylko charakter informacyjny. Stąd bardzo ważne jest poinformowanie najbliższych o swojej decyzji. Według polskiego prawa (Ustawa z dnia 1 lipca 2005 r. o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów), każda zmarła osoba może być potencjalnym dawcą, jeśli nie wyraziła sprzeciwu za życia. W związku z tym lekarz musi sprawdzić czy zmarły nie figurował na liście Centralnego Rejestru Sprzeciwów. Jeżeli jego dane znajdują się na tej liście to znaczy, że lekarz nie może podjąć procedury pobrania narządów, natomiast gdy tej osoby nie było w rejestrze, to najbliżsi decydują co ma się stać z narządami zmarłego.

Dawcą może być też osoba żyjąca, ale tylko dla krewnych w linii prostej, rodzeństwa, osoby przysposobionej czy małżonka, innej osoby, jeśli uzasadniają to szczególne względy osobiste (wtedy taka osoba musi mieć zgodę sądu rejonowego i opinię Krajowej Rady Transplantacyjnej). Potencjalny dawca jest informowany o ewentualnym ryzyku zabiegu i poddany szczegółowym badaniom, które trwają 2-3 miesiące. Żywy dawca musi podjąć trudną i świadomą decyzję.

Narządy do przeszczepu od zmarłej osoby można pobrać wtedy, gdy stwierdzi się u niej śmierć mózgu, która  jest definitywną śmiercią człowieka. Aby organy zmarłego nadawały się do przeszczepu, do zwłok zostaje podpięta specjalna aparatura, po to, aby przez pewien czas utrzymać czynność serca i oddychania. Jest to pozór życia. Stan ten nie jest śpiączką, z której można się obudzić. Śmierć mózgu jest całkowicie nieodwracalna i stwierdzana przez  komisję składająca się z 3 lekarzy specjalistów. W celu odłączenia aparatury wentylującej zwłoki, (ale przed jej odłączeniem) pozostaje kilka godzin na upewnienie się, co do woli zmarłego, aby móc podjąć czynności związane z pobraniem organów. Zanim nastąpi zabieg,  informacje o dawcy zmarłego wysyłane są do Krajowej Listy Oczekujących na Przeszczepienie, gdzie następuje proces porównywania HLA z potencjalnym biorcą, bowiem im bardziej podobna zgodność tkankowa miedzy dawcą a biorcą, tym bardziej wzrasta szansa na przyjęcie przeszczepu. Gdy wybierze się biorcę, następuje zabieg pobrania narządów ze zwłok. Zmarły dawca  traktowany jest z należytym szacunkiem.

W 2012 roku w Polsce przeszczepiono 1545 narządów od zmarłych dawców:
– nerka – 1094,
– wątroba – 314,
– serce – 79,
– trzustka – 42,
– płuco – 16.
źródło: poltransplant.org.pl

Organ od dawcy musi trafić jak najszybciej do biorcy. Czas ten zależy o rodzaju narządu. Przykładowo serce musi być przeszczepione w ciągu 4 godzin, a nerki do 24 godzin. Zabieg przeszczepu jest sam w sobie trudny, dlatego angażowani są do niego najlepsi specjaliści. Przeszczepień narządów dokonuje się w upoważnionych do tego ośrodkach medycznych, więc jakakolwiek próba przeprowadzenia tego zabiegu „na lewo” skończy się niepowodzeniem i śmiercią pacjenta.

Wyniki przeszczepów i jego rezultaty są coraz lepsze. Transplantacja przedłuża życie a chory może normalnie funkcjonować. Dializoterapia w porównaniu z tą formą ratowania życia, jest niekorzystna i wymaga większych nakładów finansowych niż transplantacja. Ludzi oczekujących na przeszczep przybywa, a czas oczekiwania się wydłuża. Sprzeciw rodziny zmarłego w sprawie pobrania narządów burzy nadzieję chorych na lepsze życie.

Ostatnio w Polsce popularny stał się nielegalny handel narządami ludzkimi. Taki czyn jest przestępstwem. Za obrót i pośrednictwo w handlu komórkami, tkankami i narządami grozi kara pozbawienia wolności do 5 lat. Warto wspomnieć o jeszcze jednym  ważnym aspekcie. Mianowicie jeśli biorca kupi nerkę, to lekarz nie może wykonać zabiegu, ponieważ jest to niezgodne z prawem, wg art. 46 ustawy z 1 lipca 2005 r. „Kto, bez wymaganego pozwolenia, pobiera komórkę, tkankę lub narząd w celu ich przeszczepienia albo je przeszczepia, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3.” Ustawa o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów jasno określa, że „Kto rozpowszechnia ogłoszenia o odpłatnym zbyciu, nabyciu lub o pośredniczeniu w odpłatnym zbyciu lub nabyciu komórki, tkanki lub narządu w celu ich przeszczepienia, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności lub karze pozbawienia wolności do roku.” Ta sama ustawa określa, że za nielegalny wywóz poza terytorium RP lub nielegalny przywóz z zagranicy komórki, tkanki lub narządu, grozi karą grzywny, ograniczenia lub pozbawienia wolności do roku.

Wielu zastanawia się czy pobieranie narządów od zmarłego jest akceptowane przez Kościół katolicki. Stanowisko Kościoła w sprawie transplantacji jest bardzo pozytywne, gdyż uważa się to za znak solidarności i miłości bliźniego, sam Jan Paweł II powiedział „[…] decyzja, aby zaoferować bez oczekiwania nagrody części własnego ciała dla zdrowia i dobrego samopoczucia innej osoby. W tym zawiera się szlachetność tego gestu, gest, który jest autentycznym aktem miłości …”
Niech słowa Jana Pawła II będą dla nas motywem dla którego zdecydujemy się na ofiarowanie swoich narządów. Biorca twoich narządów w sytuacji nagłej śmierci będzie Ci dozgonnie wdzięczny za twój dar. DAR DRUGIEGO ŻYCIA.

—
Justyna Gawełda
Uczennica II klasy LO w ZS
w Czchowie